ΑΠΟ ΤΟΝ Dr ΣΤΑΜΑΤΗ ΓΚΑΤΖΩΝΗ, MD, FEBO
ΧΕΙΡΟΥΡΓΟ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟ- ΠΑΙΔΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΠΑΙΔΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΓΕΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΑΙΔΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑΣ & ΣΤΡΑΒΙΣΜΟΥ
Ένας οφθαλμός που δεν μαθαίνει να βλέπει μέσα τα πρώτα χρόνια της ζωής, εξαιτίας π.χ. ενός στραβισμού ή μιάς μονόπλευρης υψηλής μυωπίας, θα είναι για πάντα αμβλυωπικός-τεμπέλικος. Το γεγονός αυτό δεν αντιστρέφεται μετά την πρώτη δεκαετία της ζωής. Αντιμετωπίζεται με κλείσιμο του καλού ματιού με ειδικό αυτοκόλλητο οφθαλμικό επίθεμα για κάποιες ώρες κάθε μέρα, ώστε να δυναμώσουμε το τεμπέλικο.
Ο τακτικός παιδοφθαλμολογικός έλεγχος στα πρώτα χρόνια της ζωής (1ο -3ο -5ο έτος) είναι λοιπόν απαραίτητος, γιατί μπορεί να μειώσει ραγδαία την επίπτωση και την νοσηρότητα οφθαλμικών παθήσεων που είτε υπάρχουν από την γέννηση, είτε εμφανίζονται μέσα στα πρώτα χρόνια της ζωής. Η επίδραση των παθήσεων αυτών στην όραση του αυριανού ενήλικα, είναι καθοριστική και μόνιμη.
Οι διαθλαστικές ανωμαλίες ( μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) μπορούμε να πούμε απλά ότι οφείλονται είτε σε διαφορές του μεγέθους του ματιού σε σχέση με το φυσιολογικό (στην μυωπία το μάτι είναι μεγαλύτερο, ενώ στην υπερμετρωπία είναι μικρότερο από το κανονικό) είτε σε ανωμαλία της πρόσθιας επιφάνειας του ματιού που δεν είναι τέλεια σφαίρα (αστιγματισμός). Η βάση της θεραπείας των διαθλαστικών ανωμαλιών είναι η χορήγηση γυαλιών, εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο.
Διαθλαστικές ανωμαλίες που δεν θα διαγνωσθούν έγκαιρα, ιδιαίτερα όταν διαφέρουν στα δύο μάτια, μπορούν να οδηγήσουν στην εγκατάσταση αμβλυωπίας δηλ. μειωμένης όρασης.
Ομοίως ένας στραβισμός, δηλ. όταν τα μάτια του παιδιού μας δεν είναι παράλληλα αλλά κάποιο ματάκι «φεύγει» προς τα μέσα, έξω, πάνω ή κάτω. Ο στραβισμός δεν είναι μόνο ένα αισθητικό πρόβλημα, αλλά μπορεί να οδηγήσει και αυτός στην πρόκληση αμβλυωπίας, δηλ. ενός τεμπέλικου ματιού με μόνιμα μειωμένη οπτική ικανότητα. Η θεραπεία του στραβισμού περιλαμβάνει κατά βάση 3 πράγματα: χορήγηση γυαλιών, κλείσιμο του καλού ματιού με ειδικό αυτοκόλλητο για να ενδυναμώσουμε εκείνο που στραβίζει και χειρουργική επέμβαση.
Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και θεραπεία παίζει, όπως είναι προφανές
καθοριστικό ρόλο.
Επίσης αυτές οι δύο μεγάλες κατηγορίες οφθαλμολογικών προβλημάτων στα παιδιά, διαθλαστικές ανωμαλίες και στραβισμοί, αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Έτσι παιδιά με μέτρια-υψηλή υπερμετρωπία (>3 βαθμών) μπορεί να εμφανίσουν συγκλίνοντα στραβισμό όπου το ένα ή και τα δύο ματάκια φεύγουν προς τα μέσα, προς την μύτη.
Αντίστοιχα παιδιά με μέτρια - υψηλή συγγενή μυωπία, μπορεί να εμφανίσουν αποκλίνοντα στραβισμό, όπου το ένα ή και τα δύο μάτια φεύγουν προς τα έξω.
Επιπρόσθετα ένα ετερόπλευρο υψηλό διαθλαστικό σφάλμα (μυωπία, αστιγματισμός) αλλά και κάποια άλλη συγγενής οφθαλμική πάθηση (π.χ. συγγενής καταρράκτης δηλ. η από την γέννηση θόλωση του φακού του ματιού ή και άλλες συγγενείς ανωμαλίες) συχνά οδηγούν σε αποκλίνοντα στραβισμό επιλεκτικά μόνο του προσβεβλημένου ματιού.
Είναι προφανές ότι τόσο οι διαθλαστικές ανωμαλίες όσο και οι στραβισμοί αποτελούν βασικές αιτίες οφθαλμικής νοσηρότητας στα παιδιά. Η σημασία του προληπτικού παιδοφθαλμολογικού ελέγχου είναι καίρια, ιδιαίτερα στην χώρα μας που εδώ και 2 έτη ελέω μνημονίου ο υποχρεωτικός παιδοφθαλμολογικός έλεγχος κατά την είσοδο στην υποχρεωτική εκπαίδευση καταργήθηκε και δεν αντικαταστάθηκε από κάποιο άλλο πρόγραμμα πρόληψης. Μόνο με τον προληπτικό έλεγχο μπορούμε να μειώσουμε τα ποσοστά αμβλυωπίας-οπτικής αναπηρίας στα ελληνόπουλα στο 3-4% που είναι και ο μέσος όρος στα προηγμένα κράτη ή και να το μηδενίσουμε όπως συστήνει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.
Σταμάτης Γκατζώνης
Χειρουργός Οφθαλμίατρος-Παιδοφθαλμίατρος, MD, FEBO, Pg Dip
Διευθυντής Παιδοφθαλμολογικής Κλινικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
Τηλ. : 210.88.22.900 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: gatzonisstamatis.blogspot.gr
